The Eastern Tourism of Taiwan — Hualien County

Hualien is the biggest county of Taiwan in the eastern part with a population ca. 230,000 and many tourist attractions by nature and human creatives.

• 

Thanks to Victor Yu, the President of Ecotourism Taiwan and Madam Belle for all the arrangement and facilitation.

• 

Thanks to Hualien Leisure Travel Association for all arrangements and thanks to Taroko National Park for the arrangement at Swallow Grotto, Tunnel of 9 Turns, and Changchun Shrine, Bolouwan Resort, Li Chuan Aquafarm, Danongdafu Forest Park, Princess Coffee which is the best place for Tea and Coffee in Hualien I’ve experienced, Silence Manor with the Hot spring, Shin Liu Farm at Fata’an Wetland Ecological Park, Wild Monkey Exploring Forest, Month of the House Restaurant, Castle Villa 19, Liyu Lake, and Indigenous Flavour of Chinan Village.

Arriving on 25th afternoon by train, we were welcomed by the Director of Hualien Leisure Travel Association to the pacific ocean cliff with cycling trails followed by seaside lunch and goat milk latté at Qixintan Restaurant. The Bay is called 48 Highland or Qinxi Tan (clear water) and it’s artificially made of small stones to prevent the cliff corrosion. There are many people both local and international visiting the cliff before going up to the Gorge. The peak tourism is from June to August. Visitor can travel by train from Taipei or Domestic Flight operated by UniAir and with three shuttle flights from Busan every week and one from Incheon.

The Gorge in Taiwan is one of the famous tourist attractions in Hualien with at least 2,000 visitors a day. The government makes this attraction free admission for all visitors and the construction is really secured and well constructed. I found that most visitors are from South Korea and Japan mixed with local ones. We ended our day at Bulouwan Resort.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Bolouwan Resort is a government owned property and granted the management right to private sector with employment of local indigenous villagers. The manager of the resort is very friendly and helpful to visitors and work together with his staffs from lower to the top. The performance of local dance and music is great, the menu is fantastic especially the local rice wine in the little cutie piggy cup 🙂 which I kept drinking again and again. This resort is also a good birding location which you may see White-eyes, Taiwan Barbet and many other birds very easily in the morning which is fun for me. Other visitors leave early to go for their Yoga or meditation course up in the mountain.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

  rbt

• 

  rbt

Li Chuan Aquafarm is another great spot people should experience and understand the process of raising the clams and enjoy many creative and unforgettable cuisines from fish, clams etc. that we experienced while we were at the farm, especially the tablets made out of clams to help your internal organs which said one tablet required 70 clams.

• 

• 

• 

• 

• 

  rbt

• 

• 

• 

  rbt

• 

• 

• 

The Silence Manor is one of the high class accommodation with private hot spring for each room. This place offer you variety of food for dinner and selective breakfast — Chinese Style or Western Style breakfast. Staffs are friendly and helpful which will make your stay here comfortable. I woke up early and walked around the property for birding with Victor and we found many good birds includes 6 Bamboo Partridge feeding nearby the building itself.

• 

• 

  rbt

• 

Danongdafu Forest Park is a great place to bring young kids to learn and explore the nature and it’s also a great place for cycling in the forest path with fresh air and seeing some birds — Taiwan Pheasants that were run after by Victor and myself after a ride.

Princess Coffee, the best coffee and tea farm I’ve experienced ever! The setup is great, the owner is friendly, informative and kind! We were greeted with 3 types of tea by the owner along with explanation on how to make and drink tea. The quality and taste of coffee and tea here is amazing which I haven’t experienced before (but that’s for me 🙂 ) She took us around and explained the process of growing tea and coffee with details before we continued our journey to Castlle Villa 19 — a nice and calm place for those who prefer the peaceful vicinity.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

I would suggest those who wish to visit Taiwan explore the eastern part and experience places like I did.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

  rbt

• 

• 

• 

• 

  rbt

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

  rbt

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

  rbt

• 

• 

Joined Birding Group Tours

Explore Cambodia in a cheaper way and making new friends for 2020!

Rare sightings

Yellow breasted Bunting is a rare species of the globe, sighted in a big number for Chikreng Grassland within 15 years by Cambodia Bird Guide Association (CBGA) with at at least 50 individually.More

Spot the difference

New research by the Milner Centre for Evolution academics in collaboration with Sun Yat-sen University in Guangzhou (China) shows that Southern and Northern breeding populations of plovers in China are in fact two distinct species: Kentish plover (Charadrius alexandrinus) in the North and white-faced plover (Charadrius dealbatus) in the South.

Spot the difference: Two identical-looking bird species with very different genes

Koh Sam Seb

Located in the Eastern Plains of Sambo Wildlife Sanctuary, this community is managing Ecotourism with technical support from NTFP. It’s nice place for camping trip on the island of Mokong and experience swimming, boating and Birdwatching for Mekong iconic species — Mekong Wagtail, River Lapwing, River Tern, Small Pratincole and many more DDF species e.g. Woodpeckers, Crested Serpent-Eagle, Lesser Adjutant, White-shouldered Ibis, Giant Ibis etc. You may need at least 2 nights to explore this tremendous landscape of Mekong and Cambodia Bird Guide Association may help arrange this trip with bird experts and you may reach them by http://www.birdguideasso.org

Asian Woollyneck

River Lapwing

White-shouldered Ibis

Black headed Woodpecker

2019 Taiwan Birdathon

Chiayi is one of the counties of Taiwan in the southern part with many attractions for Ecotourism and birdlife of Taiwan. Amongst those, I would like to highlight a few birding hotspots you should visit while you are in Taiwan e.g. Aogu Wetland, Alishan, and Dayuashan.

Because of Chiayi is abundant in biodiversity and cultures, Birdathon is held every year within this county supported by the local government and managed by Ecotourism Taiwan. Thanks to the President of Ecotourism Taiwan — Mr. Victor Yu and The Director of Southwest Coast Scenics Areas — Director Hsu for your invitation and companies.

Why Birdathon? Well, the event is similar to the Bird Races in other countries in Asia but named in a different way. This event happens every year in Chiayi with 25 different teams from locals. There are 5 international countries every year except 2019 Birdathon there were 6 countries — Cambodia, Singapore, South Korea, America, Africa, and Canada. “There were 100 participants and each team is unique as they have their own vehicle and team up within their family,” said Victor Yu. Based on my experience, this case makes Birdathon unique! I could see the teams came with their children carried binoculars, Field Guides, compact and DSLR cameras out in the fields on a sunny day. The race is only 24 hours and each team is required to submit their lists on eBird by 10:30am. There are two different categories: The Winner of Most Endemics and The Winner of Most species sightings and each category divided into 3 prizes (I was not explained what the prizes are).

I teamed up with my friend from Singapore and we went birding together with another team from South Korea and our Bird Guide Mr. Chung Han Wu and his student/assistant Ms. Lin. We started from Beimen Visitor Center to Yunlin County including Aogu Wetland and many other sites that I cannot remember those Chinese names but I would recommend Ecotourism Taiwan to you if you wish to bird here and of course our guide Mr. Chung Han Wu who has lots of experiences in birding for the Southwest Coast Scenics Areas.

We had a really good time during the Birdathon and many species were seen including rare and endemic birds e.g. beautiful Northern Lapwing, Black-faced and Eurasian Spoonbills, etc.

Conclusion: Birdathon is not only birds and it’s a good opportunity for making friends and seeing friends. It also lets us understand more about local life e.g. culture, food, sceneries and other undescribed things around Taiwan. I would recommend the organizer to create more categories for international participants if Taiwan wants to promote its birding activities to the world to benefit local businesses and improve the English speaking to locals.

Here are some pictures from Birdathon…

Pursat Grassland

On 08-10 November 2019, together with my colleague from Cambodia Bird Guide Association (CBGA) went for birding and to have site inspection at Pursat grassland at Southside of Tonle Sap lake. The grassland has been damaged dramatically from agricultural activities from Zone 1 to Zone 3. There are mango farms, new ricefield, and canals at where we used to bird with nice grassland and no disturbance from agricultural activities. Click for more

Kirirom Trip

Last month Cambodia Bird Guide Association (CBGA) conducted a recce trip to Kirirom in search of Austen’s Brown Hornbill (Anorrhinus austeni)  and Sultan Tit ((Melanochlora sultanea). We began our from Siem Reap; Kandal; Phnom Penh and Kirirom on the next morning. We saw Cambodian Tailorbirds and many other species nearby Phnom Penh and Kandal.

We had a ranger up in Kirirom to guide us to the highest spot and also the cliff sharing the border of Koh Kong and Kampong Spue province. It was a great sunny and cool day up there where Wreathed and Great Hornbills were flying down along the cliff but on top of the forest to feed on fruits. We enjoyed the whole day looking at those Hornbills and raptors flying around till dark and we camped next to the cliff.

The next day after breakfast we split our team into 2 and wandering at different locations for Austen’s Brown Hornbill and Sultan Tit. There were so many Great Hornbills in that morning and a few Wreathed flying from trees to trees. Blue bearded Bee-eater; Yellow-browed Warblers; Asian Brown Flycatchers; Velvet Fronted Nuthatch; Sooty Drongos; Bulbuls were singing and hopping around us.

Amongst those birds, there were 2 Hornbills flying from the east of the cliff to the Bayan fruit tree next to tall bamboo bushes. The wing flap and size are similar to Oriental Pied Hornbill but the white trailing edge is not white. I pulled my binoculars and look… Boy! That’s what I was looking for! Austen’s Brown Hornbills! I was trying to call my team members to come but the connection was so poor and some of them didn’t even answer my call. I decided to leave my voice message on Telegram and one of them read the message. They came to me 20 minutes later and I told them where I saw the birds flew in. We spent our afternoon looking for these two birds but we didn’t have the second chance. They might be flying off sometime when I was trying to call my team.

We left the first camp to the second one at the border of Kampong Som province where it’s called Ou Bak Roteh. We had no chance to bird here because of the rain. We spent a couple hours to bird the next day and it was really productive! We filled our list with Thick-billed Green-Pigeon; Gray-headed Pygmy-Woodpeckers; Little Green Bee-Eaters; Asian Fairy Bluebirds; Yellow-browed Leaf-warblers; Asian Brown Flycatchers; Sooty Drongos; Mountain Imperial Pigeon; Large Billed Crows; Bulbuls, etc. and the most interesting one is White’s Thrush.

As we have to travel further to Bokor for partridge research we didn’t spend more time for this campsite

My suggestion is to stay longer at the second campsite and continue to explore further for Tits as the habitats are good for them. Click here for some images

By Johnny ORN

មគ្គទេសក៍សត្វស្លាបកម្ពុជា

The newly released field guide to the Birds of Cambodia by Cambodia Bird Guide Association, published by Lynx Edicions (a Lynx and BirdLife International Field Guides Collection), is now available in stock at CBGA in Siem Reap, Angkor Wat, Cambodia. Please come to our office to get one copy for yourself or as a gift for your birding friends who might like to do a birding holiday in the Kingdom of Cambodia sometime. And it is 50 USD for the waterproof flexible cover.click here

Birding in India

India! I know a little about it after my travel in July 2019 for two weeks to many parts of India in the North with a few friends from England and Taiwan. Thanks to our best friends, from Asian Adventures who has been operated for more than 25 years, Mohit Aggarwal and his great bird guides and driver Mahesh, Pawan and a few more that I cannot remember all their names.

We began our journey from Delhi, Uttar Pradesh, Pangot, Corbett, Chambal Sanctuary, Keoladeo National Park, Jhalana, Sokhaliya, then Delhi.

Pangot is the most interesting birding spot amongst others which we enjoy the pheasants, and the weather is great. We stayed at Jungle Lore Birding Lodge for 2 nights before heading to Corbett for megafauna. The manager of the lodge is very friendly and helpful to us… Food is nice with reasonable portions, the room is clean and private surrounded by trees, birds and Himalayan Monkey. If you don’t want to go far, you may sit in a hide and enjoy looking at many species come down to the water and leftover food from the restaurant. Bird of Pangot was Brown fronted Woodpecker — a cute little woodpecker perching on a dead trunk which everyone manages to have nice pictures before the sleeping Asian Barred Owlet. We saw Koklas and Khalij Pheasants but not Cheer Pheasant because of heavy rain up there.

Along the way to Corbett we saw Tawny Fish-Owl perching nicely by the stream. Corbett is more to Megafauna than birds. We saw Tiger and Elephant on the same morning after a short ride from the Tiger lodge. A tigress was secretly creeping for her prey deer herd but she missed her chance possibly because of our Jeep. On the way back along the main road, there was a male elephant with single tusk crossing right behind our Jeep for just 20m. We were explained that the elephant lost his task because he lost his fight for a female in the forest and he has to leave the forest after his loss and he can be very aggressive for that reason. Besides those, we also saw some interesting birds, e.g. Indian Silverbill, Orange Headed Thrush, Bristled Grassbird, Jungle Babblers, Ashy Prinia, Bengal Bushlark, Indian Golden Oriole, Gray Hornbill, etc.

On the way to Chambal, we met Mr. Mohit, the owner of Asian Adventures, and travel together to Chambal Safari Lodge. This place is a family running a business with some historical buildings from the British Colony. Again, this is another nice place for Safari and birding lodge I would recommend. The owner and staffs are nice with experienced guides and drivers. We didn’t take the cruise tours because of the tide is high and strong current. We spent a couple hours in the morning safariing and birding. We filled our checklist with Blackbucks, Yellow-wattled Lapwings, Jungle Babbler, Spotted Owlets, and Indian Peafowls, etc.

Keoladeo is the busiest place during the trip as it’s the wetland with many water birds being bred. Many Indians are on remorques in the hot day back and forth every 15 minutes as I noticed. There are many storks flying over with camera clicks all over the places. Our list was Painted Stork; Great, Intermediate, Little, Cattle Egrets; Black-necked Storks; Indian Cormorants; Indian Pond-Herons; Stork-billed Kingfishers; Spotted Owlets, etc. before heading to the next town.

Jhanana is a famous Leopard Safari place in India. We took Jeep for 2 hours moving around 3km in the park. We saw a male Leopard briefly before he went deeply into the bush. Indian Cuckoos, Chestnut-winged Cuckoos, Red-wattled Lapwings, Indian Nightjars, Breen Bee-eater, Gray-headed Pygmy-Woodpeckers, etc. before another lying Leopard up high in the rocky mountain.

The Leopard day has gone over after we arrived in Sokhaliya. We stay in a small town with lots of temples decored with Hanuman Lord. I was not well that afternoon so I didn’t see many birds besides Scarlet Minivets and Black Drongos while my travel mates went for more birding. The next morning, we went to see the Lesser Florican — a rare species strictly being conserved. We were so lucky to have the officer taking us to the location for Florican and Owl. Only one male displaying florican was seen far away but good enough for seeing. The final list for us today included Lesser Florican, Indian Thickers, Indian Rollers, larks, Indian Eagle-Owl, Savannah Nightjar, etc. We headed to Delhi for our last night in India and say goodbye to our friends.

Conclusion: India is a good country regarding bird watching whether in Dry or monsoon season. Monsoon doesn’t rain the whole day but some time of the day so you still have enough pace to flavor your holiday. I would recommend Asian Adventures to you if you wish to visit India.

សត្វ​ត្រយង​យក្ស ឬ សត្វ​ឪលើក

ត្រយងយក្ស ឬ ឪលើក ជា​ប្រភេទ​សត្វ​ទឹកធំ​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​សត្វ​ទឹក​ដទៃ​ទៀត​ដែល​រស់នៅ​រកស៊ី​តាម​ត្រពាំង​ក្នុង​ព្រៃ​របោះ​ដែល​មាន​ទឹក​រាក់ៗ​ ។ ពួកវា​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ដោយ​សត្វ​កង្កែប​តូចៗ​និង​អន្ទង់ ក៏ដូចជា​សត្វ​ល្អិត​ដទៃទៀត​ដែល​វា​អាច​រក​បាន​នៅ​តាម​ដីភក់​នៃ​ត្រពាំង​នោះ ។ វា​មាន​ចំពុះ​កោង​ស្ដើង​វែង ដែល​អាច​ឲ្យ​វា​ចាក់​ចូល​តាម​គន្លៀត​ដី​ប្រែះ និង ក្នុង​ល្បាប់ភក់​​បាន​ជ្រៅ ដម្បី​ចាប់​យក​ចំណី​របស់​វា​ដូចដែល​បាន​រៀបរាប់​ខាង​លើ ។ សត្វនេះ​កំពុង​ចាត់ចូល​ក្នុង​ប្រភេទ​កម្រ​របស់​ពិភពលោក ហើយ​ការ​គម្រាមកំហែង​ចំពោះ​ពួកវា​នោះ​គឺ​បាត់បង់​ទីជម្រក ។ វត្តមាន​របស់​សត្វ​នេះ​ពី​មុន​មាន​នៅ លាវ, ថៃ, និង​ ឥណ្ឌូចិន តែ​ពេល​ផុត​ពូជ​នៅ​ ថៃ និង វៀតណាម កុំពុង​ជិត​ផុត​ពូជនៅ ​លាវ និង កំពុង​រងគ្រោះ​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ។ បច្ចុប្បន្ន សត្វ​នេះ​មាន​វត្តមាន​នៅ​កម្ពុជា​ច្រើន​ជាង​គេ ហើយ​អាចចាត់​ថា​ជា​ប្រភេទ​ដែល​មាន​នៅ​តែ​កម្ពុជា​នា​អនាគត ។ សត្វនេះ​ក៏​ត្រូវ​បាន​កំណត់​ជា​សត្វស្លាប​តំណាង​កម្ពុជា​ក្រោម​ព្រះរាជក្រឹត្យ​​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០២? (ចាំ​មិន​ច្បាស់) ។ វត្តមាន​សត្វ​នេះ​មាន​នៅ​ក្នុង​ខែត្រ​ព្រះវិហារ​ប្រមាណ ២០០ ក្បាល (ឆ្នាំ​២០១២) និង សៀមប៉ាង​នៃ​ខែត្រ​ស្ទឹងត្រែង​ប្រមាណ ១០០ ក្បាល​ ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​កន្លែង​ទាំង​ពីរ​នេះ​ជា​ជម្រក​ធំ​ជាង​គេ​ដែល​នៅ​សេសសល់​ ។

យុទ្ធនាការ​រាប់​សត្វស្លាប​ទឹក​ទូទាំង​ប្រទេស

អង្គការ​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ​នៅ​កម្ពុជា​និង​អ្នក​អភិរក្ស​ស្ម័គចិត្ត​មួយ​ចំនួន​ធំ បាន​នាំ​សម្រេច​ធ្វើ​ការ​ចុះ​ស្ថិតិ​សត្វស្លាប​ទឹក​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា​នាចុង​ខែ​មករា ២០១៣ នេះ ដើម្បី​ធ្វើ​សមទិនទិន្នន័យ​សត្វស្លាប​ទឹក​ដែល​មាន​ស្រាប់​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​នោះ ។
អង្គការ​ដែល​ផ្ដួផ្ដើម​កម្មវិធី​នេះ​គឺ៖ អង្គការ​សមាគម​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ WCS
សមាជិក​និង​អ្នក​ស្ម័គ​ចិត្ត​មាន៖
1. Birdlife
2. Sam Veasna Center for Wildlife Conservation (SVC)
3. Angkor Center for Conservation of Biodiversity (ACCB)
និង​អ្នក​ស្ម័គ​ចិត្ត​ជា​ច្រៀន​រូប​ទៀត ។

ត្មាត​ភ្លើង Red-Headed Vulture (Aegypius calvus)

ឈ្មោះភាសាខ្មែរ៖ ត្មាតភ្លើង

ឈ្មោះអង់គ្លេស៖ Red-Headed Vulture

ឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ៖ Aegypius calvus

ត្មាតភ្លើង Red Headed Vulture

ត្មាតភ្លើងគឺជាប្រភេទស្លាបមួយប្រភេទដែលស៊ីសាច់ឆៅជាចំណី ។ ចំនួនដ៏គួរឲ្យកត់សម្គាល់នៅទូទាំងពិភពលោកនៃសត្វត្មាតដែលរងគ្រោះបំផុតទាំងបីប្រភេទគឺនៅតែមាននៅឡើយក្នុងភាគពាយព្យ និងភាគឦសាននៃប្រទេសកម្ពុជានោះគឺ៖ ត្មាតភ្លើង Red-headed Vulture (Aegypius calvus), សត្វត្មាតប្រផេះ White-rumped Vulture (Gyps bengalensis), និង ត្មាតត្នោត Slender-billed Vulture (Gyps tenuirostris). ប្រភេទទាំងនេះបានទទួលរងនូវការធ្លាក់ចុះគួរឲ្យបារម្ភក្នុងកម្រិត 95-99% នៅលើអនុទ្វីបឥណ្ឌៀ ដោយសារតែពុលថ្នាំ ដាយខ្លូហ្វ៊ីណែក Diclofenac ដែលគេប្រើលើសត្វគោក្របីក្នុងរោគសន្លាក់ ហើយមានផ្ទុកលើសាកសពសត្វ ។ ប៉ុន្តែថ្នាំនេះមិនត្រូវបានគេប្រើនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទេ ប៉ុន្តែចំនួនរបស់វាក៏បានថយចុះនៅទីនោះដែរ ប្រហែលដោយសារតែខ្វះចំណី ដែលបង្កដោយការថមថយចំនួនសត្វមានក្រញាំ (គោ, ក្របី, សេះ, រមាំង ។ល។) ។ ចំនួនដែលនៅសេសសល់នោះគឺនៅតិចតួចណាស់, ដែលមានចំនួនត្រឹមតែពីរបីរយទីទៃពីគ្នាប៉ុណ្ណោះ ។ ចំនួនត្មាតក្រាបពងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានឧបត្ថម្ភដោយការកាប់គោក្របីស្រុក តាមរយៈការរួមអង្កេតពីអង្គការ WWF (World Wildlife Fund), WCS (Wildlife Conservation Society) និង BirdLife International ។ ដោយសារតែគ្មានថ្នាំ ដាយខ្លូហ៊្វីណែក ចំនួនត្មាតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានសារសំខាន់បំផុតសម្រាប់ការរស់រាននៃជំពូកត្មាតទាំងបីនេះក្នុងទូទាំងសកលលោក ។

ត្មាតភ្លើងមានទំហំមិនខុសពីក្ងានប៉ុន្មានទេប្រភេទសត្វនេះបច្ចុប្បន្នអាចទៅមើលបាននៅខែត្រស្ទឹងត្រែង ក្នុងស្រុកសៀមប៉ាង និងនៅខែត្រព្រះវិហារ ក្នុងស្រុកឆែប ឋិតក្នុងសហគមន៍ព្រៃការពារ ដងផ្លិត ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ១០០គ.ម ពីត្បែងមានជ័យ ខែត្រព្រះវិហារ ។

សតវទទា

ឈ្មោះភាសាខ្មែរ៖ សត្វទទា

ឈ្មោះភាសាអង់គ្លេស៖ Chinese Francolin

ឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ៖ Francolinus pintadeanus

ភិនភាគ៖ ទំហំពី ៣០.៥-៣៣.៥ស.ម ។ ឈ្មោល៖ មានសម្បុរក្រមៅលាយនឹងអុជនិងអង្កត់ពណ៌សលាយលឿងស្រាល, អង្កត់លើចុងខ្នងនិងគម្របកន្ទុយខាងលើមានពណ៌ប្រផេះលាយស, គម្របត្រចៀកពណ៌ស ហ៊ុមព័ទ្ធដោយពណ៌សខ្មៅនៅលើក ។ ចំហៀងបន្ទូលក្បាលពណ៌ច្រែះចាស់ (Rufous), គម្របគល់ស្លាបពណ៌ច្រែះស្រអាប់ (Chestnut) ។ ញី៖ មានសម្បុរត្នោតចាស់, ក្រឡាក្បាលមានពណ៌ស្រអាប់ជាងហើយមិនសូវមានពណ៌ខ្មៅលើបន្ទូលក្បាលទេ ។

ជំទង់៖ សម្បុរស្រអាប់ជាងញី និងមានពណ៌ច្រែះចាស់តិចលើចំហៀងក្បាល, ផ្នែកខាងលើមានសម្បុរត្រសក់ស្រាល, កញ្ចឹងកមានរបាច្រើនជាងអុជ, ឆ្នូតភ្នែកនិងឆ្នូតចង្កាស្ទើរតែគ្មាន ហើយនៅចុងវាប្រែជាអុជវិញ ។ សំឡេង៖ ឈ្មោលយំឮរន្ថើនជា តុក កាតត ក្ដតា យំយ៉ាងនេះបន្ទាប់ពី១នាទីក្រោយជានិច្ច ។ ជម្រក៖ ព្រៃរបោះ, វាលស្មៅ រហូតដល់ ១.៨០០ម. ។

របាយ៖ រស់នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា, ចិនភាគខាងត្បូង, នាំមកបង្កាត់នៅហ្វីលីពីន និង Mauritius ។

អាស៊ីអាគ្នេយ៍៖ រស់នៅទូទាំងតំបន់ដោយសាមញ្ញ (វៀរលែង៖ តំបន់ឆ្នេរភូមានិងថៃ, ថៃខាងត្បូង, ជ្រោយម៉ាឡាយូ, និងសិង្ហបុរី) ។

បន្តពូជ៖ ពីខែមីនា-កញ្ញា, សម្បុក៖ ស្នាមកកាយលើដី, ស៊ុត៖ ៣-៧ និងមានសម្បុរទឹកដោះគោ ឬពណ៌កាហ្វេស្រាល, ទំហំជាមធ្យមភាគ ៣៥.៣-២៨.៧ ម.ម ។

ទទាទ្រូងលឿង

Orange-Necked Partridge:

Arborophila davidi

 សត្វទទាទ្រូងលើងគឺជាសត្វសំខាន់នៃខែត្រមណ្ឌលគិរី ដោយគ្មានផ្នែកណាផ្សេងនៃប្រទេសកម្ពុជាអាចរកឃើញសត្វមួយនេះទេ ។ សត្វនេះសណ្ឋានប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងមាន់ព្រៃដែរ ហើយការរកស៊ីរបស់វាក៏ដូចគ្នាដែរ ។ វារកស៊ីសត្វល្អិតនៅលើដីដូចជាស្រមោច កណ្ដៀរ ។ល។  តែវាដេកលើដើមឈើដូចមាន់ដែរ ។ សត្វនេះត្រូវបានក្រុមស្រាវជ្រាវរកឃើញនៅមណ្ឌលគិរីក្នុងស្រុកកែវសីមាកាលពីឆ្នាំ២០០២ ហើយក៏បាត់ដំណឹងសូន្យដោយសារការប្រែប្រួលលើទីជម្រកនិងការរំខានពីមនុស្ស ។ រហូតមកដល់ខែមករា ឆ្នាំ២០១២ ទើបបានក្រុមស្រាវជ្រាវនៃ មជ្ឈមណ្ឌល សំ វាសនា ដើម្បីការអភិរក្សសត្វព្រៃ កំណត់ទីតាំងសារជាថ្មីនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រដដែលនេះ ហើយមានមនុស្សដែលមានសំណាងបានឃើញវាមិនច្រើនជាង ១០ នាក់ទេ (ក្នុងនោះគ្មានរូបខ្ញុំទេ )។ មូលហេតុដែលបណ្ដាលឲ្យខ្ញុំដាក់ប្រកាសនេះ គឺព្រោះចង់ឲ្យជនរួមជាតិយើងបានយល់ដឹងពីសម្បត្តិធម្មជាតិខ្មែរ និងរួមគ្នាការពារការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដែលវាបង្កការប៉ះពាល់ខ្លាំងទាំងទៅលើជម្រកសត្វព្រៃ និងការកើនឡើងកម្ដៅផែនដីដែលបង្កដោយកាបោនឌីអុកស៊ីត ។ រួមគ្នាការពារសម្បត្តិធម្មជាតិយើងដោយប្រឆាំងលើការជួញដូរព្រៃឈើ និងការជួញដូរសត្វព្រៃ ។ ប្រសិនជាអ្នកមិនទិញ អ្នកកាប់និងបរបាញ់ក៏នឹងផុតរលត់ដែរ ។ សាច់ព្រៃវាមិនឆ្ងាញ់អីជាងសាច់គោ មាន់ ទាក្នុងស្រុកយើងទេ ។ តទៅនេះជាការអធិប្បាយខ្លះនៃការធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មសត្វប្រភេទនេះ ៖

ការអង្កេត៖ ទំហំ ២៧ស.ម ។ មានតែមួយប្រភេទ ។ សត្វពេញវ័យ៖ ដូចគ្នានឹង Bar-backed Partridge តែមានឆ្នូតដិតខ្មៅធំជាងកាត់ភ្នែក បន្តតាមចំហៀងកចុះមកកខាងមុខ (បង្កើតជាសំរងក), ផ្នែកផ្សេងទៀតនៃកមានពណ៌ទឹកក្រូចនិងសសៃខ្មៅៗចុះមកកញ្ចឹងក, ឆ្នូតចិញ្ចើមសធំក្រាស់ជាងនៅខាងក្រោយភ្នែក (ចំហៀងកខាងមុខរៀងប្រផេះ), ភាគច្រើនមានប្រផេះនៅលើទ្រូងនិងដើមពោះ ព្រមទាំងចំហៀងខ្លួនមានពណ៌ខ្មៅនិងអង្កត់ពណ៌ស ។ សត្វជំទង់៖ មិនទាន់មានកត់ត្រា ។ សំឡេង៖ សំឡេងការពារទីតាំងគឺមានជាស៊េរីពីទាបទៅខ្ពស់ឮ ព្រូៗៗ ហើយប្ដូរទៅជារន្ថើនជាប់គ្នា និងមានសូរខ្លាំង, និងប្ដូរទៅជាសូរកម្សត់ ភ្វីៗៗ រហូតដល់ ៧០ដង (មានរយៈពេលរហូតដល់ ២៣វិ.) ជួនកាលក៏មានជា វី វូ ដែរ ។ ទីជម្រក៖ ព្រៃស្រោងបៃតងជានិច្ច, ព្រៃពាក់កណ្ដាលស្រោង, ព្រៃឫស្សី, ព្រៃដុះលើកទីពីរ ។ រយៈកម្ពស់៖ ១៤០-៦០០ម. ។ របាយ៖ ដោយតំបន់ ។ រស់នៅពីមិនសូវសម្បូណ៌រហូតដល់សាមញ្ញនៅតំបន់ព្រំប្រទល់ភាគឦសាននៃប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ភាគឦសាននៃកូសាំងស៊ីន ។ បន្តពូជ៖ គ្មានឯកសារ ។

សត្វស្លាប​ថ្មី​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១២ សម្រាប់​កម្ពុជា

កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅនេះ មានក្រុមអ្នកទស្សនាសត្វស្លាបមួយក្រុមមកពីប្រទេសថៃ និងមានអ្នកអង្កេតសត្វស្លាបម្នាក់ពីមជ្ឈមណ្ឌល សំ វាសនា ដើម្បីការអភិរក្សសត្វព្រៃ បានប្រទះឃើញសត្វស្លាបមួយប្រភេទឋិតក្នុងអម្បូរ “ក្រលីងក្រឡូង” នៅក្នុងតំបន់ការពារ អាង ត្រពាំងថ្ម ឋិតក្នុងខែត្របន្ទាយមានជ័យ ដែលសត្វនេះមិនដែលមានហើយក៏មិនទាន់មានឈ្មោះជាភាសាខ្មែរនៅឡើយដែរ ។ សត្វនេះ មានឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា Rosy Starling និងឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រជា Sturnus roseus ។ មានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់អ្នកវិភាគនិងជំនាញសត្វស្លាបនៅលើពិភពលោក ។ យើងបានថតរូបសត្វនេះដើម្បីជាភស្តុតាងទើបគេជឿថាវាពិតជាបង្ហាញខ្លួនលើប្រទេសកម្ពុជាមែន ។ ជាធម្មតាសត្វមាននៅ៖ (អាស៊ីអាគេ្នយ៍) ធ្លាប់ឃើញនៅប្រទេសថៃផ្នែក ខាងលិច, ពាយ័ព្យ, ខាងត្បូង និងផ្នែកកណ្ដាល និងនៅ ភាគពាយ័ព្យនៃជ្រោយម៉ាឡាយូ, សិង្ហបូរី, និងតុងកឹងខាងកើត ។ របាយ៖ បន្តពូជនៅ Palearctic ខាងលិច (អាគ្នេយ៍), ភាគកណ្ដាលផ្នែកខាងត្បូង, ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់, អាហ្វហ្កានីស្ថាន, ភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសចិន, ក្នុងរដូវរងារមានឃើញនៅ អូម៉ែន, ប្រទេសឥណ្ឌាភាគខាង លិច, កណ្ដាល, និងខាងត្បូង, ព្រមទាំងក្នុងប្រទេសសិរីលង្ការ ។

រូបភាពខាងក្រោមបានមកពី OBC

Love Program

Technician:        Hello. What can I do for you?

Customer:          I have been thinking about the ‘Love program’ it is quite interesting. Could you please tell me how to install the program?

Technician:        My pleasure. Are you ready to install?

Customer:          Umm…I’m not sure I don’t know much about computer but I think I am ready. What do I have to do before install the program?

Technician:        First of all you have to open your heart

Customer:          No problem but I currently running other programs too, is it going to be a problem if I am not closing them before install new program?

Technician:        What programs you are running at the moment?

Customer:          Let me check…there are ‘painful from the past’, ‘low self-esteem’, ‘jealousy’, ‘dissatisfaction’, and ‘anger’ programs. These are all program I’m running now.

Technician:        No problem. The ‘Love program’ will slowly fade ‘painful from the past’ from operating system. It will still be in your memory though but it will not disturb other program function, don’t worry.

For ‘low self-esteem’ program will be gone because one part of ‘Love program’ contains how to see value in you and create self-esteem in stead and it will be slowly replaced until the ‘low self-esteem’ gone for good

But you have to close the program ‘jealousy’, ‘dissatisfaction’, and ‘anger’ because these programs will block ‘Love program’ to install. Could you please turn off those programs I just mention?

Customer:          To be honest. I don’t know how to close those programs.

Technician:        ok. Follow my instruction please, you go to start menu then open ‘forgiveness’ program you have to run this program until all ‘jealousy’, ‘dissatisfaction’, and ‘anger’ has been totally erased

Customer:          ok. I will keep doing it. I can see the ‘Love program’ start installing itself now. Is it normal that the program install by itself?

Technician:        Yes. But don’t forget that this is only basic program you have to connect to other’s heart in order to upgrade your ‘Love program’ to a higher version

Customer:          Oops! There is an error message shows on the screen saying ‘the program can not connect to the outside’ what should I do?

Technician:        Don’t worry. It means that ‘Love program’ has been installed in your heart already but the program will not be able to use until you start to have ‘self-esteem’ and start to see value in you first and then you will be able to love others and start connecting to them.

Customer:          what I should do then?

Technician:        could you please move ‘self acceptable’ down then click on the file, it will show, ‘self forgiveness’, ‘seeing value in you’ and ‘knowing yourself limited and acceptable’

Customer:          yes I got them.

Technician:        ok. Then copy all those files into the directory ‘My heart’ the system will manage the problem files and correct the fault files but you have to delete ‘talking negative about yourself’ and ‘other judgement’ files from directory and please don’t forget to delete them in your recycle bin too to make sure that it is totally deleted from your directory and will not come back to cause distress in the future

Customer:          ok. Thank you for your help. There are so many new files show in ‘My heart’ now. ‘Smile’ is running on my screen, ‘peace’ and ‘pleasure’ and copying itself to ‘My heart’ is this normal?

Technician:        yes. It takes some time for someone but finally it will show at the appropriate time. Now you ‘Love program’ has been installed and running. There is one thing I would like to let you know before hang up ‘Love program’ is free software please share with the others. The “Love” you share with the others will not be the same to each individual and it will be passed on to another person and part of it will come back to you and then your ‘Love program’ will upgrade itself to higher version

Customer:          I will share this ‘Love program’ with the others. Can I have your name please?

Technician:        you can call me ‘Mind creator’ or ‘I am’ for short. Most people thought they have to do their heart check-up once a year in order to make sure that their heart is in a healthy condition but for someone like me (‘Mind creator’ or ‘I am’) would say you don’t need to do that as long as you keep on taking care of your ‘Love’ to maintain its daily practice that should be enough for your program to run for life.

I hope everyone who read this know how to install this program in you and wish you have healthy love and all the best in the relationship

ប្រាសាទ​នាគព័ន្ធ (ឈ្មោះ​ដើម៖ រាជ​ស្រី សំដៅ​ដល់​ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​៧)

ទីតាំង ៖ ខាង​កើត​ប្រាសាទ​ព្រះខ័ន ៣០០​ម៉ែត្រ តាម​ផ្លូវ​កៅស៊ូ
ច្រក​ចូល ៖ ចូល​និង​ចេញ​តាម​ច្រក​ខាង​ជើង
កាលបរិច្ឆេទ ៖ ពាក់​កណ្ដាល​ទី​២ នៃ​សតវត្ស​ទី​១២ និង​ដើម​សតវត្ស​ទី​១៣ នៃ​គ្រិស្តសករាជ
​រាជ្យ ៖ ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​៧
ឧទ្ទិស​ជូន ៖ ព្រះពុទ្ធសាសនា​មហាយាន និង​​គ្រូ​ពេទ្យ​ទាំង​បី​ឋាន
រចនាបថ ៖ បាយ័ន

១. ប្រវត្តិ​ប្រាសាទ

ប្រាសាទ​នាគព័ន្ធ មាន​ទីតាំង​ឋិត​នៅ​ចំ​កណ្ដាល​បារាយណ៍ “ជ័យតដាក” (Jayatataka) ដែល​បារាយណ៍​នេះ​មាន​ទំហំ​ស្មើ​នឹងទទឹង ៩០០​ម. និង​បណ្ដោយ​ប្រវែង ៣,៥០០ម ។ ប្រាសាទ​នេះ​សាងសង់​ឈរ​លើ​អ័ក្ស​តែ​មួយ​នឹង​ប្រាសាទ​ព្រះខ័ន​ ។ វា​ត្រូវ​គេ​សាងសង់​ឡើង​នៅ​លើ​កោះ​សិប្បនិម្មិត​​ដែល​មាន​ទំហំ ៣៥០ម. ក្នុង​មួយ​ជ្រុង​ៗ​ ព្រមទាំង​មាន​កាំជណ្ដើរ​ថ្ម​បាយ​ក្រៀម​និង​រចនា​ដោយ​បង្កាន់ដៃ ។ កំពែង​ដី​ ដែល​មាន​ប្រវែង ៣៤០ម. ក្នុង​មួយ​ជ្រុង បាន​ត្រូវ​គេ​សង់​ព័ទ្ធ​ជុំវិញ​ប្រាសាទ ។ រូប​សំណាក​ដំរី​តូច​ៗ​ត្រូវ​បាន​គេ​រក​ឃើញ​នៅ​តាម​ជ្រុង​នីមួយៗ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​គ្មាន​នៅ​សេសសល់​នឹង​កន្លែង​ទៀត​ទេ ។
នាគព័ន្ធ​ជា​ប្រាសាទ​តូច​មួយ​ដែល​មាន​ស្រះ​ប្រាំ ស្រះ​តូច​បួន​នៅ​ជុំវិញ ស្រះ​ធំ​មួយ​​ដែល​សង់​នៅ​ចំ​កណ្ដាល ។ វា​ផ្ដល់​នូវ​ការ​ទស្សនាចរ​ដ៏​ស្រស់ស្រាយ​ដល់​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ ដោយសារ​លក្ខណៈ​ពិសេស​តែមួយ​គត់​របស់​វា ។ មាន​ជំនឿ​មក​ថា​វា​ជា​កន្លែង​ឧទ្ទិស​ដល់​ព្រះពុទ្ធ​​ដែល​​បាន​ពន្យារ​ពេល​ចូល​​​និវ៌ាណ​នាម «ភេសជ្ជៈ​គុរុ»​​ ។ យោង​តាម​សម្ដី​របស់​លោក George Sodes, លោក Finot, និង​លោក Victor Goloubew បាន​ផ្ដល់​សម្មតិកម្ម​ថា “ស្រះ​ធំ​កណ្ដាល​គឺជា​តំណាង​ស្រះ «អនវតប្តៈ» ដែល​ជា​ស្រះ​បរិសុទ្ធ​នៅ​ភ្នំ​មេរុ​ ជា​ចំណុច​កណ្ដាល​នៅ​ពិភពលោក ។ ស្រះ​នេះ​បាន​ផ្ដល់​កំណើត​ដល់​ទន្លេ​ស័ក្ដិសិទ្ធិ​​ធំ​ៗ​ទាំង​​បួន​គឺ៖ «ទន្លេ​គង្គា, ទន្លេ​ព្រហ្ម​បុត្រ, ទន្លេ​យមនា, ទន្លេឥណ្ឌុ»​ ស្រះ​ទាំងអស់​នេះ​មាន​ទំហំ ២៥​ម.​ ក្នុង​មួយ​ជ្រុង​ៗ ដែល​នៅ​ប្រាសាទ​នាគព័ន្ធ​គេ​កំណត់​យក​រូប​សំណាក​មក​តំណាង​ឲ្យ​ទន្លេ​ទាំង​នេះ​ ហើយ​រូប​សំណាក​ទាំង​នោះ​គឺជា​តំណាង​ធាតុ​​ទាំង​បួន៖ «ធាតុ​ទឹក, ដី, ភ្លើង, ខ្យល់» (ធាតុ​ទឹក​តំណាង​ដោយ​ក្បាល​ដំរី​​នៅ​ទិស​ខាង​ជើង, ធាតុ​ខ្យល់​តំណាង​ដោយ​ក្បាល​សេះ​នៅ​ទិស​ខាង​លិច, ធាតុ​ភ្លើង​តំណាង​ដោយ​ក្បាល​តោ​នៅ​ទិស​ខាង​ត្បូង, និង​ធាតុ​ដី​តំណាង​ដោយ​ក្បាល​មនុស្ស​នៅ​ទិស​ខាង​កើត) ។ ស្រះ​អនវតប្តៈ ត្រូវ​បំពេញ​ដោយ​ទឹក​ក្ដៅ​ផុស​​ពី​ដី និង​ត្រូវ​បាន​គេ​គោរព​ណាស់​នៅ​ឥណ្ឌា ចំពោះ​អំណាច​នៃ​ការ​កែ​រោគ​របស់​ទឹក​នោះ ។ គោល​បំណង​ធំ​នៃ​ការ​កសាង​ប្រាសាទ​នេះ​គឺ​សម្រាប់​លាង​ជម្រះ​បាប​​ឬ​មន្ទិល​របស់​ពួក​ព្រាហ្មណ៍​និង​សាសនិក​​ទាំងអស់​ឲ្យ​បរិសុទ្ធ​ឥត​ហ្មង​កាល​ពី​សម័យ​កាល​នោះ ។

២. ទ្រង់ទ្រាយ​សំណង់

ស្រះ​ធំ​មាន​ទំហំ ៧០​ម៉ែត្រ​ក្នុង​មួយ​ជ្រុង​ ​មាន​ជណ្ដើរ និង​ហ៊ុមព័ទ្ធ​ដោយ​ស្រះ​តូច​រាង​បួនជ្រុង​ស្មើ​ចំនួន​បួន ។ កោះ​សិប្បនិម្មិត​រាង​មូល​តូច​មួយ​សង់​ក្នុង​កម្ពស់​១៥ ត្រង់​ទៅ​លើ មាន​គ្រឹះ​ជា​កាំ​ជណ្ដើរ​ថ្ម​ភក់​ប្រាំពីរ​ជាន់​ស្មើ​នឹង​ ៣.៥ម៉ែត្រ ទ្រ​តួ​ប៉ម​កណ្ដាល ដែល​មាន​បី​ថ្នាក់​រចនា​ដោយ​ផ្កា​ឈូក​នៅ​ខាង​លើ ។ ពី​ដើម​ប៉ម​កណ្ដាល​នេះ​បើ​ចំហ​នៅ​ទិស​ខាង​កើត ចំណែក​បី​ជ្រុង​ទៀត​ត្រូវ​បិទ​ខ្ទប់​ដោយ​រូប​សំណាក​ «អវលោកិតេស្វរ» និង​មាន​រូប​ចម្លាក់​លៀន​នៃ​សត្វ​ដំរី​តូច​ៗ​នៅ​លើ​​ជ្រុង​នីមួយៗ ។​
នៅ​លើ​ហោជាង​នៃ​តួ​ប៉ម​មាន​ពិពណ៌នា​ពី​ជីវិត​របស់​ព្រះពុទ្ធ៖
– ហោជាង​ខាង​កើត ៖ ព្រះពុទ្ធ​កាត់​ព្រះ​កេសា
– ហោជាង​ខាង​លិច ៖ ព្រះពុទ្ធ​ទទួល​ការ​ការពារ​ពី​នាគរាជ មុជ្ជលិន
– ហោជាង​ខាង​ជើង ៖ ការ​ចាកចោល​រាជវាំង​របស់​ព្រះពុទ្ធ
– ហោជាង​ខាង​ត្បូង ៖ ព្រះពុទ្ធ​ធ្វើ​សមាធិ​នៅ​ក្រោម​ដើម​ពោធិព្រឹក្ស​
តួ​ប៉ម​កណ្ដាល​ធ្លាប់​​បាន​កាច់​បំបាក់​ដោយ​ដើម​ជ្រៃ​ តែ​ត្រូវ​រន្ទះ​បាញ់​ដួល​កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៣៥ ហើយ​បន្ទាប់​មក​ប៉ម​កណ្ដាល​នេះ​ត្រូវ​លោក Maurice Glaize ជួសជុល​សង់​ឡើង​វិញ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៣៨ ហើយ​លោក Henri Marchal ជា​ជាតិ​បារាំង​បាន​ធ្វើ​ការ​សម្អាត​ប្រាសាទ​នេះ​ទាំង​មូល​​ពី​ឆ្នាំ ១៩២២-១៩២៤ បូក​រួម​ទាំង​ទីធ្លា​និង​បរិវេណ​ប្រាសាទ​ទាំង​មូល ។

៣. តួ​ប៉ម​កណ្ដាល

តួ​ខ្លួន​នាគរាជ​ពីរ (នន្ទ និង ឧបនន្ទ) បាន​ឆ្វាយ​ជា​រង្វេល​ជុំវិញ​គ្រឹះ​កោះ​ ហើយ​កន្ទុយ​របស់​នាគ​ព័ទ្ធព័ន្ធ​គ្នា​នៅ​​ទិស​ខាង​លិច នេះ​ជា​ការ​សន្មត​ហៅ​ប្រាសាទ​នេះ​ថា «ប្រាសាទ​នាគព័ន្ធ» ។ តួអង្គ​ពិសេស​នៅ​ក្នុង​ស្រះ​ធំ​គឺ​ចម្លាក់​លោត​សេះ​ឈ្មោះ «ពលហ៍» កំពុង​ហែល​សំដៅ​កោះ​ព្រមទាំង​មាន​ឆ្លាក់​រូប​មនុស្ស​តោង​ខ្លួន​សេះ​ទាំង​មូល ។ សេះ​នេះ​ជា​ការ​និម្មិត​ខ្លួន​របស់​អវលោកិតេស្វារ​ ដើម្បី​ជួយ​សង្គ្រោះ​ឈ្មួញ​សំពៅ​​ឈ្មោះ «សិហាល» និង​សហសេវិក​របស់​គាត់​ពី​គ្រោះ​កំណាច ។ ពួក​គេ​បាន​លិច​សំពៅ​​នៅ​សិរីលង្កា ហើយ​ត្រូវ​ចាប់​ទុក​ជា​ចំណី​ដោយ​យក្ខិនី​​ដែល​មាន​ចង្កូម​វែង ។

៤. អគារ​តូច​ទាំង​បួន

អគារ​តូច​ទាំង​បួន​ជា​កន្លែង​ស្រោច​ទឹក ជម្រះ​មន្ទិល​និង​បាប​ឲ្យ​អស់​ពី​ខ្លួន ។ ពួកគេ​ត្រូវ​ដុស​ខាត់​ខ្លួន​ដោយ​ទឹក​ពិសិដ្ឋ​ដែល​ហូរ​ចេញ​ពី​ទរ​បង្ហូរទឹក តភ្ជាប់​ពី​ស្រះ​ធំ ។ ទរ​បង្ហូរ​ទឹក​​ទាំង​បួន​នេះ​មា​​​ន​លក្ខណៈ​ខុស​ៗ​គ្នា​គឺ៖
– ខាង​ជើង ៖ ជា​ក្បាល​ដំរី
– ខាង​ត្បូង ៖ ជា​ក្បាល​តោ
– ខាង​កើត ៖ ជា​ក្បាល​មនុស្ស
– ខាង​លិច ៖ ជា​ក្បាល​សេះ
ដំបូល​អគារ​តូច​ទាំង​បួន​នេះ​មាន​រាង​កោង​ក្រឡូម ដែល​មាន​លម្អ​ដោយ​ក្បាច់​ត្របកឈូក ។

ស្រះ​ខាង​ជើង ជា​ស្រះ​សម្រាប់​លទ្ធិព្រាហ្មណ៍ ដែល​គេ​សន្មត​ថា​ទឹក​ចេញ​ពី​ក្បាល​ដំរី​​នេះ​បាន​បង្កើត​ទន្លេ​ព្រះ​ម៉ែ​គង្គា​សម្រាប់​ប្រើ​លាង​បាប ។
ស្រះ​ខាងកើត ជា​ស្រះ​ហូរ​បង្កើត​ទន្លេ​ព្រហ្ម​បុត្រ​ ។ គេ​ជឿ​ថា​​ទឹក​ហូរ​ពី​ក្បាល​មនុស្ស​នេះ​ ជួយ​បង្កើន​ឫទ្ធិ​អំណាច​ មាន​ប្រាជ្ញា​ដូច​អង្គ​ព្រះពោធិសត្វ​ភេទ​ស្រី​នាម «ប្រាជ្ញាបារមីតា» និង​ផ្ដល់​ភាព​បរិសុទ្ធ​ដល់​មនុស្ស ។
ស្រះ​ខាង​ត្បូង តំណាង​អំណាច​ស្ត្រី តំណាង​អំណាច​របស់​ស្ដេច​សត្វ ។ ពេល​ចង់​បាន​​ឫទ្ធ​អំណាច​ចេញ​ច្បាំង​ឲ្យ​បាន​ជោគជ័យ​ គេ​​ធ្វើ​ពិធី​នៅ​ស្រះ​ខាង​ត្បូង​ ស្រះ​ដែល​បង្កើត​ទន្លេ​ឈ្មោះ «ឥណ្ឌុ» ហេតុ​ដែល​គេ​បង្កើត​ទន្លេ​ឥណ្ឌុ​និង​ក្បាល​តោ​នេះ ព្រោះ​តោ​នេះ​មាន​កំណើត​នៅ​ឋាន​ត្រៃត្រិង្ស ។ តោ​មាន​កំណើត​ចេញ​ពី​អណ្ដាត​ភ្លើង​កំហឹង​នៃ​ពួក​អាទិទេព​​​កួច​បញ្ចូល​គ្នា​​បង្កើត​បាន​ជា​សត្វ​តោ​មួយ​នាម «ទុគ៌ា» ។ ទទួល​ទាន​ទឹក​ពី​ក្បាល​តោ គេ​ជឿ​ថា​ទទួល​បាន​អំណាច និង​ពរ​ជ័យ​ពី​ព្រះនាង​ «ទុគ៌ា» ដែល​​នាង​បាន​សម្លាប់​យក្ស​ក្បាល​ក្របី​ឈ្មោះ «មហិង្សាសុរៈ» ។
ស្រះ​ខាង​លិច ទទួល​ទាន​ទឹក​ចេញ​ពី​ក្បាល​សេះ គេ​ជឿ​ថា​នឹង​ទទួល​បាន​អំណាច​អមត អំណាច​កម្លាំង​ដ៏​មហាសាល​នៃ​អង្គ​ព្រះពាយ ព្រោះ​សេះ​នេះ​មាន​កំណើត​នៅ​ឋាន​ទេវលោក ដែល​ព្រះវិស្ណុ​បាន​ប្រទាន​ទៅ​ព្រះពាយ​ធ្វើ​ជា​ជំនិះ ។ ទឹក​ស្រះ​ខាង​លិច​នេះ​ហូរ​បង្កើត​ជា​ទន្លេ​ «យមនា» ។

ទីផ្សារ​ការបោន​

យោង​តាម​អង្គការ​សមាគម​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ (WCS) បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា៖ «ព្រៃ​ការពារ​​នឹង​ក្លាយ​ជា​តំបន់​អភិរក្ស​ជីវចម្រុះ​ដំបូង​គេ​បង្អស់​នៅ​កម្ពុជា ដែល​បាន​រៀបចំ​ទាញ​យក​គុណ​ប្រយោជន៍​ពី​ទីផ្សារ​សកល​សម្រាប់​ឥណទាន​ការបោន ។ តំបន់​ព្រៃ​ការពារ​សីមា អតីត​ដី​សម្បទាន​ព្រៃឈើ​នៃ​ខែត្រ​មណ្ឌល​គិរី គ្របដណ្ដប់​លើ​ផ្ទៃ​ដី ៣,០០០ គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា ដែល​ត្រូវ​បាន​ពិនិត្យ​សម្រេច​ដោយ​ក្រុមប្រឹក្សា​រដ្ឋមន្ត្រី​​នៃ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ។
WCS ឥឡូវ​នេះ​កំពុង​ប៉ាន់ប្រមាណ​មើល​សារធាតុ​ការបោន​មាន​នៅ​ក្នុង​ព្រៃ ។ ឥណទាន​ការបោន​នៅ​ពេល​នោះ​នឹង​អណ្ដែត​នៅ​លើ​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ​ក្រោម​ប្រធានបទ​កាត់បន្ថយ​ការ​សាយភាយ​ពី​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ និង​ប្រព័ន្ធ​ប្រឆាំង​ការ​​កើន​ឡើង​កម្ដៅ ហៅ​កាត់​ថា (REDD) បង្កើត​ឡើង​ដោយ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០៧ ដែល​ជា​ចំណែក​នៃ​ពិធីការ​ក្យូតុ (Kyoto Protocol) ស្ដីពី​ការ​សាយភាយ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់ ។
លោក ថម អ៊ីវ៉ែន នាយក​កម្មវិធី​នៃ​អង្គការ WCS នៃ​កម្ពុជា​បាន​ពន្យល់​ថា នៅ​ពេល​ណាមួយ​ដែល​ចំនួន​ដើម​ឈើ​ជា​ច្រើន​នឹង​ត្រូវ​បាន​សង្គ្រោះ​ពី​ស្ថានភាព​ការពារ​ព្រៃ​ត្រូវ​បាន​គេ​ធ្វើ​ស្ថិតិ នៅ​ពេល​នោះ​​ សារធាតុ​ការបោន​ដែល​គិត​ជា​តោន​​អាច​ត្រូវ​បាន​គេ​លក់​​ផ្អែក​លើ​អ្វី​ដែល​ហៅ​ថា “ទីផ្សារ​ស្ម័គ្រចិត្ត”។ លោក អ៊ី​វ៉ែន បាន​​​បន្ត​ថា អ្នក​ទិញ​ភាគ​ច្រើន​គឺជា “ក្រុមហ៊ុន​ធំៗ​​ដែល​មាន​ចំណាប់អារម្មណ៍​លើ​​ការ​ទទួលខុសត្រូវ​បែប​សាជីវកម្ម” ប៉ុន្តែ​គម្រោង​ស្រដៀង​គ្នា​នៅ​ក្នុង​ម៉ាដាកាស្ការ​បាន​មើល​ឃើញ​ថា​ក្រុមហ៊ុន​ត្បូងពេជ្រ​​ដូចជា ភើល​ចែម (Pearl Jam) ក៏​កំពុង​ទិញ​ឥណទាន​ការបោន​ផង​ដែរ ។​ លោក​បាន​បន្ត​ពន្យល់​​ទៀត​ថា ឥណទាន​ការបោន​នឹង​ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​កម្ពុជា មិនមែន​របស់​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ទេ ហើយ​រាជរដ្ឋាភិបាល​​បាន​ចេញ​សេចក្ដី​សម្រេច​ថា គម្រោង​សាកល្បង​នេះ​ត្រូវ​ប្រាកដ​ថា​ជា​ផល​ប្រយោជន៍​ដល់​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន ។ មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​ដែល​ទទួល​បាន​ផលប្រយោជន៍​ច្រើន​ជាង​គេ​ពី​ចំណូល​នេះ​គឺជា​សមាជិក​នៃ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ «ព្នង» ​ដែល​រស់នៅ​ក្នុង​ព្រៃ​នេះ ។ ​ពួកគេ​បាន​ចុះ​ឈ្មោះ​កាន់កាប់​​អចលនទ្រព្យ​ស្របច្បាប់​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​ជាច្រើន ហើយ​យើង​រំពឹង​ថា ពួកគេ​នឹង​ទទួល​បាន​អត្ថប្រយោជន៍​នេះ​ពី​សារធាតុ​ការបោន ។ ពួកគេ​នៅ​ចំ​កណ្ដាល​នៃ​​វិធី​រៀបចំ​ចាត់ចែង​តំបន់​នេះ ។
ប្រតិលាភ​ឥណទាន​ការបោន​ក៏​នឹង​ជួយ​អាជ្ញាធរ​ការពារ​សត្វព្រៃ​ជាច្រើន​ប្រភេទ​ដែល​រក​ឃើញ​ក្នុង​ព្រៃ​ ។ តំបន់​ព្រៃ​នេះ​មាន​មំសាសី​សត្វ​ចំនួន ២៣​ប្រភេទ រួម​ទាំង​ប្រភេទ​អម្បូរ​ឆ្មា ៧​ប្រភេទ, ខ្លាឃ្មុំ ២​ប្រភេទ, និង​ឆ្កែព្រៃ​ ២​ប្រភេទ ។ អង្គការ WCS បាន​និយាយ​ក្នុង​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​​មួយ​ថា៖ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ដែល​ធ្វើ​ការ​នៅ​ទីនោះ បាន​រក​ឃើញ ប្រចៀវ ១​ប្រភេទ និង​កង្កែប ២​ប្រភេទ ដែល​សុទ្ធសឹងតែ​ជា​ប្រភេទ​ថ្មី​សម្រាប់​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​កាល​ពី​ពេល​ថ្មី​ៗ​នេះ ។
លោក ថម​ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា «ដូច​គ្នា​នឹង​ទំនិញ​ដទៃ​ទៀត​ដែរ តម្លៃ​នៃ​ឥណទាន​ការបោន បាន​ប្រែប្រួល​គួរ​ឲ្យ​កត់សម្គាល់​ក្នុង​ពេល​ប៉ុន្មាន​ខែ​ថ្មីៗ​នេះ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​អត្រាតម្លៃ ៥$ ​ក្នុង ១​តោន​នៃ​ការ​សាយភាយ​ឧស្ម័ន​ឌីអុកស៊ីត​​គឺ​​មិន​អាច​ទទួល​យក​បាន ហើយ​គួរ​ចៀសវាង​ផង​ដែរ ដែល​តម្លៃ​លក់​ក្នុង​បរិមាណ​ទាប​គួរ​កំណត់​រវាង​ ១០$ និង ២០$ ក្នុង​មួយ​តោន» ។
អ្នក​តាក់តែង​ច្បាប់​មក​​ជុំវិញ​ពិភពលោក​បាន​ជួបជុំ​គ្នា​​កាល​ពី​ខែ​ធ្នូ នៅ​ Copenhagen ដើម្បី​ពិភាក្សា​​កំណត់​យក​ទីផ្សារ​ដែល​ព្រមព្រៀង​គ្នា​មួយ​ជំនួស​ឲ្យ​​ទីផ្សារ​បណ្ដោះអាសន្ន​បច្ចុប្បន្ន ដើម្បី​ឲ្យ​កម្ពុជា​អាច​លក់​ឥណទាន​ពី​តំបន់​ព្រៃ​ការពារ សីមា និង​គម្រោង​ប្រហាក់ប្រហែល​គ្នា​ដទៃ​ទៀត​ក្នុង​តម្លៃ​ខ្ពស់​ជាង​បច្ចុប្បន្ន ។

ព្រៃ​ការពារ​នៅ​ខែត្រ​មណ្ឌល​គិរី​និង​ក្រចេះ

សមាគម​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ​ដែល​មាន​ទីតាំង​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​ឲ្យ​យោបល់​ទៅ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ឲ្យ​បង្កើត​ដែន​ព្រៃ​ការពារ​សីមា ក្នុង​ផ្ទៃដី​ធំជាង ១,៧៧០ គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា​នៅ​ក្នុង​ខែត្រ​មណ្ឌល​គិរី​និង​ក្រចេះ ។ អ្នក​សម្របសម្រួល​នៃ​អង្គការ​សមាគម​អភិរក្ស​សត្វព្រៃ​កម្ពុជា ហៅ​កាត់​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស​ថា (WCS) លោក ម៉ាក ហ្កេតលី បាន​និយាយ​ថា៖ «ការ​បង្កើត​តំបន់​ព្រៃ​ការពារ​ សីមា មិន​ត្រឹមតែ​ការពារ​ឲ្យ​មាន​ចំនួន​សត្វ​កើន​ឡើង​ច្រើន​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​​នឹង​ជួយ​កាត់​បន្ថយ​ផល​ប៉ះពាល់​មួយ​ចំនួន​ទាក់ទង​នឹង​ការ​កើន​ឡើង​កម្ដៅ​របស់​ពិភព​លោក ។ ការ​ស្ទាបស្ទង់​ដំបូង​បាន​បង្ហាញ​ថា ព្រៃ​នេះ​អាច​ទប់ស្កាត់​ការ​សាយភាយ​ជាតិ​ការបោន​ឌីអុកស៊ីត​រហូត​ដល់​ ៣០០,០០០​តោន ទៅ​លំហអាកាស​​ដែល​បង្ក​ដោយ​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ ក៏ប៉ុន្តែ​វា​នៅ​តែ​ជា​ការ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ដាក់​នូវ​ចំនួន​ជាក់លាក់​មួយ​នៅ​ក្នុង​ដំណាក់កាល​នេះ ។ លោក​បាន​បន្ត​ទៀត​ថា “ជំហាន​ដំបូង​គេ​គឺ​ត្រូវ​ការពារ ។ កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​កំពុង​រីកចម្រើន​ហើយ​ដែល​ចំណុច​នេះ​វា​ល្អ​សម្រាប់​ប្រទេសជាតិ ប៉ុន្តែ​វា​បាន​ដាក់​គំនាប​សង្កត់​ទៅ​លើ​បរិស្ថាន​ទៅ​វិញ”» ។ លោក​ ហ្កេតលី ក៏​បាន​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​ថា អង្គការ WCS ក៏​កំពុង​ការពារ​ប្រជាជន​ដែល​បាន​រស់នៅ​ក្នុង​តំបន់​ព្រៃ​ការពារ​​​មុន​ពេល​ការ​អភិរក្ស​ការពារ​ចាប់ផ្ដើម​ផង​ដែរ ។ អង្គការ​ក៏​បាន​គ្រោង​បណ្ដុះបណ្ដាល​អប់រំ​​ប្រជាជនមូលដ្ឋាន​អំពី​សិទ្ធិ​កាន់កាប់​ដី​ធ្លី ការ​គ្រប់គ្រង​ព្រៃឈើ និង​ជួយ​ប្រជាជន​ចុះ​បញ្ជី​ដី​ធ្លី​ដើម្បី​បង្ការ​បញ្ហា​ទៅ​ថ្ងៃ​ក្រោយ ។ ទំនាក់ទំនង​របស់ WCS ជាមួយ​នឹង​សីមា​ ដែល​មាន​សត្វ​អម្បូរ​ឆ្មា​ច្រើន​ប្រភេទ​, ខ្លាឃ្មុំ, ឆ្កែព្រៃ និង​កង្កែប​ គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​​ “ការ​អភិរក្ស​​ការ​សាយភាយ​ជាតិ​ការបោន” របស់​ក្រុម​ដែល​ចាប់ផ្ដើម​ជួយ​ការពារ​ដី​ឲ្យ​ប្រជាជន​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ជីវចម្រុះ​ច្រើន​យ៉ាង​ដែល​ឋិត​ក្នុង​និយាមកា​ជា​សកល​ស្ដី​ពី​ការ​កាត់​បន្ថយ​​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ ។ WCS បាន​ដំណើរការ​កម្មវិធី​ស្រដៀង​គ្នា​ស្ដីពី​ការ​កាត់បន្ថយ​ការ​សាយភាយ​ជាតិ​ការបោន​​​នៅ Bolivia, Guatemala, និង Tanzania ។

ខ្ញុំ​មាន​បញ្ហា​នឹង​ពុម្ពអក្សរ Hanuman ថ្មី

មិន​ដឹង​យ៉ាង​ម៉េច​ទេ ពុម្ពអក្សរ​ហនុមាន​ថ្មី​របស់​បង​ហុង វា​មិន​ប្ដូរ​មូសិកទន្ត (៉) ទៅ​ជា​ក្បៀស​ក្រោម​ឬ​ស្រៈ (ុ) ទេ។ ខ្ញុំ​បាន​ប្រើ​លើ MS Word, Excel, OpenOffice 3.2 ហើយ​ តែ​សុទ្ធតែ​គ្មាន​បាន​លទ្ធផល​ទាំងអស់ ។ មិន​ត្រឹម​តែ​មួយ​នេះ​ទេ សូម្បី​តែ​វាយ​យក​ស្រៈ​ពេញតួ​ជា​ជើង​ក៏​មិន​ចេញ​ដូច​ពុម្ព​ចាស់ៗ​ដែរ! មិន​ដឹង​ថា​ពុម្ពនេះ​បង​ហុង​ធ្វើ​ពិសេស​សម្រាប់​តែ​ប្រើ​បង្ហាញ​លើ​បណ្ដាញ​ឬ​យ៉ាង​ណា ។ មាន​នរណា​អាច​ជួយ​ស្រាយ​ចម្ងល់​ខ្ញុំ​បាន​ទេ? ជួយ​យក​តែ​បុណ្យ​ទៅ…!
(មើល​រូប​ភាព​ដែល​ខ្ញុំ​មាន​បញ្ហា)

នឹក​ឃើញ​ល្បែង​លេង​បិទពួន​ពី​ក្មេង

អង្គុយៗ​លេង ស្រាប់តែ​នឹកដល់​កាល​ពី​ក្មេង​ៗ​ដែល​ធ្លាប់​លេង​ល្បែង​ជាច្រើន ហើយ​ក្មេង​បច្ចុប្បន្ន​មិន​លេង ហើយ​គេ​រើស​យក​ល្បែង​លើ​កុំព្យូទ័រ ។ល។ មក​ជំនួស​វិញ ។ ល្បែង​ដែល​ខ្ញុំ​លេង​​គឺ​​មាន​សូត្រ​ជា​បទ​ដូចជា៖ ត្រាយត្រកត្រាយត្រុំ ពុក​ធ្វើ​នំ​កូន​ធ្វើតំបែ ពុក​ធ្វើស្រែ កូន​កាប់ចម្ការ ពុក​បាញ់​ខ្លា​កូន​បាញ់​ដំរី ពុក​ទូលល្អី​កូន​ទូល​កញ្ជើ ពុក​ឡើង​ឈើ​កូន​ចាក់​ពី​ក្រោម ពុក​លេច​ផោម​បែកក្បាល​កូន​ភុស ។ 🙂 និង លេង​ពួនយួន​ចាប់ លេង​ចម្បាប់​ម៉ែ​វ៉ៃ លេង​កន្ត្រៃ​មុត​មាត់ លេង​រំពាត់​ឈើ​ខ្នង លេង​ដំបង​បែក​ក្បាល លេង​ផាល​មុត​ជើង លេង​កាំភ្លើង​តៃហោង ។ ថែម​ទាំង​មាន៖ ឡុកឡាក់​ស៊ី​បាយ​ឡុកឡាក់ ជក់​ថ្នាំ​ខ្លាំង​ណាំអេក​ណាំអក កូន​កញ្ចកវ៉ក​កន្ទ្រប់​បាយ​អ៊ុង ។ ហើយ​ក៏​មាន៖ ចាក់​ទឹក​ដូង​មីឡូងមីឡែ កន្ទុយ​មាន់​ចែ​ពាក់​អាវ​ក្រពើ ក្រពើ​ជិះសេះ​ខ្ញុំ​ជិះ​ដំរី ក្រពើ​កង​កី​ខ្ញុំ​កង​កាក់ ក្រពើ​ចាក់ច្រវាក់​ខ្ញុំ​ចាក់​ម្ចុល ក្រពើ​ទុលមុល ខ្ញុំ​ពង​ប្រិច ។ គួរ​ឲ្យ​អស់​សំណើច​កាល​សម័យ​នោះ ហើយ​ក៏​គិត​ថា​បន្តិច​ទៀត​លែង​មាន​ពាក្យ​ប្រដេញ​គ្នា​បែបនេះ​សម្រាប់​ក្មេង​លេង​ទៀត​ហើយ​មើល​ទៅ!

យុគ ចិន្ដា ពិធីការនី​ដែល​និយាយ​ត្រឡប់ត្រឡិន

បង​ប្អូន​ទាំងអស់​គ្នា​ពិត​ជា​ធ្លាប់​ស្គាល់​និង​បាន​ស្គាល់​ហើយ​ពិធីការនី​ដែល​លេចធ្លោរ​ជាងគេ​ប្រចាំ​ស្ថានីយ​ទូរទស្សន៍ CTN នាង​ យុគ ចិន្ដា ។ អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​និយាយ​នៅ​ទី​នេះ​មិនមែន​ស្អប់​ខ្ពើម​គាត់​ឬ​មើល​គាត់​ក្នុង​ផ្លូវ​អាក្រក់​ណាមួយ​ឡើយ! ខ្ញុំ​គ្រាន់តែ​និយាយ​ក្នុង​ន័យ​ស្ថាបនា​តែ​ប៉ុណ្ណោះ! ជារៀងរាល់ពេល​ខ្ញុំ​បាន​ឃើញ​គាត់​បង្ហាញ​មុខ​លើ​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍ ខ្ញុំ​តែងតែ​សង្កេត​និង​ចាំ​ស្ដាប់​គាត់​និយាយ​ណែនាំ​ពី​កម្មវិធី​របស់ ហើយ​រាល់ពេល​ផងដែរ​ពេល​ដែល​គាត់​និយាយ​រៀបរាប់​ម្ដងៗ គឺ​ជា​ពេល​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ខ្ញុំ​វិល​ខួរ​ដែរ! មិនដឹង​ថា​គាត់​និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច​បាន​ជា​ត្រឡប់ត្រឡិន ក្បាល​និង​កន្ទុយ​ចូល​គ្នា រក​យល់​តាម​សម្រួល​មិន​បាន​សោះ! ពិបាកអី​ពិបាក​យ៉ាង​នេះ! ស្ដាប់​ខ្មែរ​និយាយ​ដូច​ជា​ពិបាក​ជាង​បរទេស​និយាយ​ខ្មែរ​ទៅ​ទៀត ។ មិន​ដឹង​ថា​គាត់​ធ្លាប់​បាន​មើល​កម្មវិធី​របស់​គាត់​ឡើង​វិញ​ដែរ​ឬ​អត់ ថា​គាត់​និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច មាន​កាយវិកា​រ​យ៉ាង​ម៉េច?

កម្មវិធី​ប៉ុស្តិ៍​លេខ​២១

Android អាច​ប្រើ​ភាសា​ខ្មែរ​បាន​ហើយ!

អ្នក​ប្រើ​ទូរស័ព្ទ Android ទាំងអស់​មិន​បាច់​បារម្ភ​ទៀត​ទេ ឥឡូវ​ប្រព័ន្ធ​ទូរស័ព្ទ​ប្រភេទ​នេះ​ក៏​អាច​ប្រើ​ភាសា​ខ្មែរ​បាន​មិន​ចាញ់ iPhone ដែរ ។ ជា​តួយ៉ាង ខ្ញុំ​ប្រើ​ទូរស័ព្ទ​ប្រភេទ Hauwei Google Ideos Android 2.2 ខ្ញុំ​អាច​ប្រើ​ភាសា​ខ្មែរ​បាន អាន​បាន និង​សរសេរ​បាន​យ៉ាង​ងាយ ។
សម្រាប់​ទូរស័ព្ទ​ប្រភេទ​ខ្ញុំ​​នេះ យើង​ប្រើ Z4root ដើម្បី​ root ហើយ​ប្រើ Root Explorer ដើម្បី​ចម្លង​ពុម្ព​អក្សរ​ទៅ​កាន់​កញ្ចប់ System => fonts និង​ចម្លងឯកសារ Libs ទៅ​ដាក់​ក្នុង​កញ្ចប់ System => Lib។ ចំណែក​ក្ដារ​ចុច​ក៏​មិន​ជា​ខុស​អី​ដែរ ។ ប្រសិនជា​មាន​ចំណាច់អារម្មណ៍ សូម​ចូល​ទៅ​កាន់​ក្រុម​អ្នក​ប្រើប្រាស់ អែនដ្រយ កម្ពុជា នៅ​លើ​ហ្វេសប៊ុក (CAUG) ។

ផ្អើល​ចោរ​លួច​ម៉ូតូ​នៅ​កន្លែង​ធ្វើ​ការ​របស់​ខ្ញុំ

នៅ​វេលា​ម៉ោង ៣.៤០នាទី ថ្ងៃ​នេះ នៅ​ក្នុង​ការិយាល័យ​ខ្ញុំ​បាន​នាំ​គ្នា​ផ្អើល​ឆោឡោ​បាត់​ម៉ូតូ ។ បុគ្គលិក​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​ឃើញ​បុរស​ម្នាក់​ជិះ​ម៉ូតូ​ចេញ​ពី​ឃ្លាំង​ចត​ម៉ូតូ​ទៅ​ក្រៅ​តែ​គាត់​មិន​អាច​ស្គាល់​ថា​ជា​នរណា ។ គាត់​បាន​ទៅ​សួរ​ផ្នែក​ផ្សេង​ដែល​នៅ​ក្បែរ​គ្នា​ថា​មាន​នរណា​ចេញ​ទៅ​ក្រៅ​ឬទេ ប៉ុន្តែ​គ្មាន​ចម្លើយ​ណា​បញ្ឈប់​ចម្ងល់​គាត់​ទេ ដោយសារ​គ្មាន​នរណា​ម្នាក់​ចេញ​គ្រប់​ផ្នែក​ទាំង​អស់ ។ គាត់​បាន​រត់​ទៅ​មើល​នៅ​ចំណត​ឃើញ​ថា​បាត់​ម៉ូតូ​របស់​ខ្ញុំ ។ គាត់​បាន​រត់​ត្រឡប់​មក​សួរ​ខ្ញុំ​វិញ​ថា៖ “តើ​បង​ជិះ​ឡាន​មក​ឬ​ម៉ូតូ?” ខ្ញុំ​ឆ្លើយ​ថា​ម៉ូតូ គាត់​សួរ​ថា​ “បង​ជិះ​ខ្លួន​ឯង​ឬ​គេ​ជូន​មក?” ខ្ញុំ​ថា​ជិះ​ខ្លួន​ឯង ។ គាត់​កាន់តែ​ភ័យ រួម​នឹង​បុគ្គលិក​ស្រី​ម្នាក់​ទៀត​​និយាយ​លែង​ត្រូវ​ទាំង​ញញាក់ញញ័រ​ថា៖ “មូតូ​បង​បាត់​ហើយ!” គាត់​នាំ​គ្នា​រត់​រក​សោរ​ម៉ូតូ​ទៅ​តាម​ ខ្លះ​ទាញ​ទូរស័ព្ទ​បម្រុង​នឹង​ហៅ​តម្រួត​ព្រហ្មទ័ណ្ឌ ខ្លះ​ស្រែក​សួរ​ខ្ញុំ​ពី​ផ្លាកលេខ​ម៉ូតូ ។ ចលាចល​អស់​ប្រមាណ​ជា​២០នាទី ខ្ញុំ​ខ្លួន​ឯង​មិន​សូវ​ភ័យ​ទេ​តែ​វា​គិត​មិន​ឃើញ​ថា​ម៉ូតូ​ទៅ​ណា​គិតតែ​ពី​ឆ្លើយ​សំណួរ​គេ និង​ធ្វើ​តាម​សំណូមពរ​គេ ។ ក្រោយ​មក​ទើប​បុគ្គលិក​ម្នាក់​សួរ​រក​មនុស្ស​ប្រុស​ម្នាក់​ដែល​ជា​មគ្គុទ្ទេសក៍​សត្វស្លាប ទើប​ខ្ញុំ​ចាំ​បាន​ថា​ខ្ញុំ​ប្រើ​គាត់​យក​ម៉ូតូ​ទៅ​ចាក់សាំង​ឲ្យ​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​តែ​គាត់​រវល់​ហើយ​សោរ​ទៅ​បាត់​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​ដែរ ។ រឿង​ឆ្គួត​បែប​នេះ​សង្ឃឹម​ថា​គ្មាន​កើតឡើង​លើ​អ្នក​ដទៃ​ទេ!
បន្ទាប់​ពី​ភ័យ​គ្រប់គ្នា​បែរ​ជា​ឈរ​សើច​យ៉ាង​កខឹក​ឡើង​វិញ ថែម​ទាំង​រៀបចំ​ផែនការ​បន្លាច​បុរស​កម្សត់​នោះ​ទៀត ។

បុគ្គល​ដែល​មាន​មនសិកា​ខ្ពស់

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១១-១៤ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១១ កន្លង​ទៅ ខ្ញុំ​បាន​ដឹកនាំ​ក្រុម​ការងារ​ចុះ​ស្រាវជ្រាវ​និង​ធ្វើ​កម្មសិក្សា​នៅ​ក្នុង​ព្រៃ​ការពារ​នៃ​ព្រះសង្ឃ​ក្នុង​ខេត្ត​ឧត្ដរមានជ័យ លើ​សត្វព្រៃ​នៃ​ស្រុក​ខ្មែរ ។ ព្រៃ​នេះ​ចាប់ផ្ដើម​ការពារ​នៅ​ឆ្នាំ​២០០២ ដោយ​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​របស់​ព្រះសង្ឃ​មួយ​អង្គ​គង់​នៅ​វត្ត​សំរោង ក្រុង​សំរោង ខេត្ត​ឧត្ដរមានជ័យ ដែល​កាល​នោះ​មាន​ទំហំ ២៦.២៦១ហិកតារ ប៉ុន្តែ​នៅ​ឆ្នាំ​២០០៧ ព្រះអង្គ​បាន​ផ្ទេរ​ដី​ព្រៃ​នេះ​ទៅ​ឲ្យ​សហគមន៍​ព្រៃឈើ​កាន់កាប់​ដោយ​ផ្ទាល់​បន្ទាប់​ពី​សហគមន៍​ទាំងមូល​ចេះ​ប្រើប្រាស់​ព្រៃឈើ​ដោយ​និរន្តរភាព​ហើយ ។ បច្ចុប្បន្ន​ព្រះអង្គ​និង​សង្ឃ​ក្នុង​វត្ត​ទាំង​មូល​ដែល​មាន​ចំនួន​ប្រមាណ​ជា​២០០អង្គ បាន​ធ្វើ​ការ​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ការ​ការពារ​ផ្ទៃព្រៃឈើ​ដែល​នៅ​សល់​ពី​ផ្ទេរ​ជូន​សហគមន៍​ចំនួន ១៨.២៦១ហិកតារ មាន​គណៈកម្មការ​ព្រៃឈើ​ក្នុង​សហគមន៍​ដែល​ទទួល​អនុផល​ពី​ព្រៃឈើផ្ទាល់​ក្នុង​ការ​ចុះ​ល្បាត បង្ក្រាប​បទល្មើស​ផ្សេងៗ​ដោយ​គ្មាន​អាជ្ញាធរ​មក​លូកដៃ​ឡើយ ។ ពេល​សួរ​ថា​ហេតុអ្វី​បាន​ជា​ព្រះអង្គ​មាន​គំនិត​ការពារ​បែបនេះ? ព្រះអង្គ​តប​វិញ​ថា៖ ដោយសារ​ព្រះអង្គ​និមន្ត​ទៅ​លេង​ស្រុក​សៀម បាន​ឃើញ​គេ​ថែរក្សា​ព្រៃឈើ​គេ គេ​យក​យន្តហោះ​ជិះ​បាច​គ្រាប់​រុក្ខជាតិ​ឲ្យ​ដុះ​រួច​គេ​ស្រោច​ទឹក​និង​ថែទាំ​យ៉ាង​ល្អ ទើប​ព្រះអង្គ​ឆ្វេងយល់​ថា «ចុះស្រុក​ខ្មែរ​សម្បូណ៌​ព្រៃ​ឈើ​ណាស់ មិន​ចាំបាច់​ធ្វើ​ដូច​គេ​ទេ ឲ្យ​តែ​នាំ​គ្នា​ថែទាំ​ទុក​ពី​ពេល​នេះ​ទៅ​វា​បាន​ទៅ​ហើយ! មិន​ចាំបាច់​ចំណាយ​លុយ​ច្រើន​ដើរ​បាច​គ្រាប់ ស្រោច​ទឹក និង​ត្រួសត្រាយ​ថែទាំ​អី​ខ្លាំងក្លា​នោះ​ទេ» គិត​រួច​ព្រះអង្គ​ក៏​បាន​សួរ​​ទៅ​សិស្ស​ព្រះអង្គ ដែល​ជា​អតីត​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​បំបួស​ក្នុង​វត្ត​ព្រះអង្គ​ថា៖ «តើ​មាន​ព្រៃឯណា​ក្នុង​ខេត្ត​យើង​អាច​ការពារ​បាន​ហ្ន៎?» សង្ឃ​អង្គនោះ​ក៏​សួរ​ថា​បញ្ជាក់​ពី​ទឹកចិត្ត​ការពារ​អភិរក្ស​របស់​ព្រះអង្គ​បន្ថែម រួច​ក៏​នាំ​ព្រះអង្គ​ទៅ​សឹង​ក្នុង​ព្រៃ​ក្រាស​ដែល​មាន​សម្រែក​សត្វ​យំ​កងរំពង​ពេល​រាត្រី​និង​ពេល​ដែល​ឈាន​ចូល​ដល់​ទី​នោះ ។ ពេល​បាន​ឮ​និង​ឃើញ​ទិដ្ឋភាព​បែបនោះ វា​បានញ៉ាំង​ឲ្យ​ព្រះអង្គ​កាន់តែ​ស្រឡាញ់​ព្រៃ​ក្នុង​ស្រុក​យើង​និង​ធម្មជាតិ​នោះ​កាន់តែ​លើសលុប ។ ព្រះអង្គ​ចំណាយ​ពេល​ជិត​ពីរ​ឆ្នាំ​ទម្រាំ​សុំ​ដី​ទាំង​នោះ​ពី​អាជ្ញារ​ខេត្ត​និង​រដ្ឋ​យក​មក​គ្រប់គ្រង ។ ព្រះអង្គ​ត្រូវ​បាន​សហគមន៍​ព្រៃឈើ​អន្តរជាតិ​ប្រគល់​វិញ្ញាបនបត្រ​សសើរ​ពី​គំនិត​អភិរក្ស​របស់​ព្រះអង្គ​និង​សហគមន៍​ពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំង​ទទួល​បាន​គម្រោង​លក់​កាបោន​ដោយ​ទទួល​បាន​ឥណទាន​ទ្រទ្រង់​ព្រៃឈើ​នេះ​ថែមទៀត ។ យើង​គួរ​ចាប់ផ្ដើម​ពី​ពេល​នេះ​ទៅ​ទាំងអស់​គ្នា​ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​មាន​ពាក្យ​ថា «យឺតពេល» ទៅ​ថ្ងៃ​ក្រោយ ។

វិញ្ញាបនបត្រ ព្រះអង្គ ទទួល បាន នា ឆ្នាំ ២០១០

ពុម្ព​សិលាចារឹក​ត្រូវការ​ជំនួយ​បន្ទាន់

សួស្ដី​អ្នក​ទាំងអស់​គ្នា កាល​ពី​គ្រាមុន ខ្ញុំ​បាន​ចុះ​ផ្សាយ​ថា​នឹង​បង្កើត​ពុម្ព​សិលាចារឹក​ខ្មែរ​បុរាណ​សម័យ​អង្គរ​ទី​៤ ដែល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​បាន​ដំណើរការ​ចំនួន ៣០%​ហើយ ។ ប៉ុន្តែ​ពេល​នេះ ខ្ញុំ​មាន​កង្វះខាត​ដោយ​សារ​គ្មាន​ឯកសារ​គ្រប់គ្រាន់​ស្ដី​ពី​វណ្ណយុត្តិ​ខ្មែរ​សម័យ​នោះ ដោយ​អាច​រក​ឃើញ​តែរបាទ/រេផៈ (៌) និង​វិរាម (៑) តែ​ប៉ុណ្ណោះ ។ ខ្ញុំ​សូម​អំពាវនាវ​រក​ជំនួយ​ពី​អ្នក​ភ្នំពេញ​ដែល​មាន​បណ្ណាល័យ​ស្រាវជ្រាវ​ច្រើន ជាពិសេស​គឺ​បណ្ណាល័យ​សកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ ។

Andriod អាច​បង្ហាញ​អក្សរ​ខ្មែរ​បាន​ហើយ!

សួស្ដី​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​កូដ​ចំហរ​ Android ទាំងអស់​គ្នា ថ្ងៃ​នេះ​ខ្ញុំ​សូម​និយាយ​ពី​ប្រព័ន្ធ​ដែល​ប្រតិបត្តិការ​ដែល​កំពុង​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ខ្លាំង​មិន​អន់​ជាង iOS នោះ អាច​អាន​ភាសា​ខ្មែរ​បាន​ហើយ​តាម​ក្រម​អក្សរ​យូនីកូដ ដែល​ក្រុម​អ្នក​អភិវឌ្ឍ​កម្មវិធី​ខ្មែរ​បាន​ព្យាយាម​យ៉ាង​ពេញ​ទំហឹង ជា​ពិសេស​គឺ​បង ដាញ់ ហុង និង ធីម ចាន់រិទ្ធី ដែល​ធ្វើ​ការ​នេះ​យ៉ាង​ដិតដល់ ។ សូម​តាមដាន​រាល់​ការ​ឆ្លងឆ្លើយ​របស់​ក្រុម​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ Android ខ្មែរ​នៅ​ទី​នេះ៖ http://www.facebook.com/#!/groups/caug.talk

ពុម្ព​អក្សរ​ខ្មែរ​សិលាចារឹក

ពេល​នេះ​ខ្ញុំ​កំពុង​ឆ្លៀត​ពេល​បង្កើត​ពុម្ព​អក្សរ​សិលាចារឹក​ដើម្បី​ប្រើប្រាស់​តាម​តម្រូវការ​ខ្លះៗ ។ វា​នឹង​ត្រូវ​ចំណាយ​ពេល​យូរ​ព្រោះ​ត្រូវ​គូរ​អក្សរ​ទាំងនេះ​ម្ដង​មួយៗ ហើយ​ដោយសារ​ខ្ញុំ​ពុំ​សូវ​មាន​ពេល​ច្រើន​ផង ។ មួយ​វិញ​ទៀត អក្សរ​ទាំង​នេះ​មាន​លក្ខណៈ​ស្មុគ្រស្មាញ​ណាស់​ដោយ​តួ​ខ្លះ​មាន​ដល់​ពីរ​ឬ​បី ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​បង្កើត​ក្ដារ​ចុច​ថ្មី​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ប្រហាក់ប្រហែល​ក្ដារចុច​យូនីកូដ​ខ្មែរ​បច្ចុប្បន្ន​របស់​ខ្មែរ​អូអែស​ដើម្បី​ដាក់​បញ្ចូល​រាល់​តួអក្សរ​ទាំង​នោះ ។ យ៉ាងណា​ក៏ដោយ ពុម្ព​នេះ​អាច​នឹង​ត្រូវ​ចោល​សំខ្យា​ខ្លះ​ដែល​ខ្មែរ​បុរាណ​ប្រើ​ខុស​គ្នា​ពី​បច្ចុប្បន្ន ដូច​ជា​លេខ​២០ មិន​មែន​ប្រើ​លេខ​ ២+០ ដូច​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ទេ ។

ខ្នាតនៃរង្វាស់រង្វាល់ (ទម្ងន់)

1. ១ គុញ្ជា = កដ្ដី, កដ្ដិកា, កទិ = ០,១៤៥ក្រ
2. ១ បណៈ = ៥ គុញ្ជា = ០,៧២៨ក្រ
3. ១ មាសៈ = ២ បណៈ = ១,៤៥៧ក្រ
4. ១ និស្កៈ = ៤ មាសៈ = ៥,៨៣១ក្រ
5. ១ កស៌ៈ = ៤ និស្កៈ = ២៣,៣២៤ក្រ
6. ១ បលៈ = ២ កស៌ៈ = ៤៦,៦៤៨ក្រ
7. ១ កុឌុវៈ, កុឌវៈ = ៤ បលៈ(1/2 sère) = ៣៤៧,២៩ក្រ
8. ១ ប្រស្ថៈ = ៤ កុឌុវៈ (2 sères) = ១,៤២២គ.ក
9. អាឍកៈ = ៤ ប្រស្ថៈ = ៥,៩៧១គ.ក
10. ១ ទ្រោណៈ = ៤ អាឍកៈ (32 séres)= ២៣,៨៨៤គ.ក
11. ១ ខារី = ៤ ទ្រោណៈ (128 sères)= ៩៥,៥៣៦គ.ក
12. ១ តុលា = ១៦ ទ្រោណៈ (ជួនកាល)= ៣៨២,១៤៤គ.ក
13. – = ១០០ បលៈ = ៤,៦៦៤៨គ.ក (ឯកសារខ្លះថា ៩,៣៣០គ.ក)
14. ភារៈ = ២០ តុលា = ១៨៦,៦០០គ.ក
កំណត់សម្គាល់៖
ខារី = ថ្លូង (៤ជេ=៤កញ្ជើ?), ទ្រោណៈ = ជេ (១៥លិះ=១៥ល្អី?)
ប្រស្ថៈ = លិះ (៤អ្វរ), កុឌុវៈ = អ្វរ, ឃដី = ឃដិកា
បាទ = ? វិម្វ = វិល្វ = បលៈ = ៩៣,៣០០ក្រ.
រហូតដល់សព្វថ្ងៃរវាង «កញ្ជើ» និង «ល្អី» ជាឧបករណ៍រង្វាស់ដែលគេចាត់ទុកថាដូចគ្នា ។
ចំណែករង្វាស់ពេញនិយមគឺ «តៅ» (១តៅ=១២គ.ក) និង «ថាំង» (១ថាំង=២តៅ=២៤គ.ក) ។